ရခိုင္ေတာင္လိပ္မ်ားအား ရခိုင္႐ိုးမတြင္ စခန္းတည္ေဆာက္ထိန္းသိမ္းမည္

မ်ဳိးသုဥ္းလုနီးပါးျဖစ္ေနေသာ ရခိုင္ ေတာင္လိပ္ (Rakhine Forest Turtle) မ်ားကို ဂြၿမိဳ႕နယ္ရွိ ရခိုင္႐ိုးမတြင္ စခန္း တည္ေဆာက္ ထိန္းသိမ္းသြားရန္ စီစဥ္လ်က္ရွိေၾကာင္း သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံအစီအစဥ္ (WCS Myanmar) မွ လိပ္ထိန္းသိမ္း ေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းစီစဥ္ ညႇိႏႈိင္းမႈတာ၀န္ခံ ဦး၀င္းကိုကိုက လြန္ခဲ့ေသာသီတင္းပတ္က ေျပာသည္။

"ဒီလိပ္ရဲ႕ က်က္စားရွင္သန္ႏိုင္တဲ့ ေနရာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ ရခိုင္႐ိုးမမွာပဲ ရွိတယ္။ ဒီလိပ္ေတြကလည္း ေကာင္ေရ ေလ်ာ့လာတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ရခိုင္႐ိုးမထဲမွာ စခန္းေဆာက္ ၿပီးေမြးဖို႔ စီစဥ္တာပါ။ တျခားေဒသေတြမွာ ေမြးဖူးေပမယ့္မေပါက္ဘူး။ ဒါ ေၾကာင့္ သူ႔ေဒသေလးမွာပဲေမြးဖို႔ ေဆာင္ရြက္တာပါ"ဟု ၎ကေျပာသည္။ 

အဆိုပါစခန္း တည္ေဆာက္မႈကုိ ကမၻာတစ္၀န္းတြင္လိပ္မ်ားအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ လိပ္မ်ားရွင္သန္ေရး မဟာမိတ္အဖြဲ႕ (Turtle Survival Alliance) က ကူညီပံ့ပိုးေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။ 

"လိပ္ေမြးကန္ တည္ေဆာက္ဖို႔ အတြက္ စီစဥ္ေနပါတယ္။ ဒီစခန္းမွာ ရခိုင္ေတာင္လိပ္ေကာင္ေရ ၂၀ ေလာက္ စတင္ထိန္းသိမ္း ေမြးျမဴသြားမွာပါ" ဟု ၎က ေျပာသည္။ 

ရခိုင္ေတာင္လိပ္ အပါအ၀င္ ၾကယ္ လိပ္၊ စင္းေခ်ာလိပ္၊ ေလးကြက္လိပ္၊ စင္းက်ားလိပ္၊ တိုက္လိပ္၊ ေဆာက္လိပ္ တို႔သည္ မ်ဳိးသုဥ္း ေပ်ာက္ကြယ္ရန္ အေျခအေနကို ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေဒသမ်ဳိးရင္းလိပ္မ်ား ျဖစ္သည္။

"ၾကယ္လိပ္ဆိုရင္လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ ေလာက္က သူက်က္စားရာေဒသျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းေဒသေတြမွာ မေတြ႕ရသ ေလာက္ကို ေလ်ာ့နည္း သြားခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သစ္ေတာဦးစီး ဌာနနဲ႔ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ေတြ ပူးေပါင္းၿပီး ေလာကနႏၵာ ေဘးမဲ့ ဥယ်ာဥ္၊ ေရႊစက္ေတာ္ ေဘးမဲ့ဥယ်ာဥ္၊ ရတနာပံု တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္ေတြမွာ ျခံေလွာင္ေမြးစနစ္နဲ႔ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ ေရွာက္ေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ခဲ့တာေၾကာင့္ အခုဆိုရင္ အေကာင္ ၁,၀၀၀ ေလာက္ ေစာင့္ေရွာက္ထားႏိုင္ၿပီ"ဟု ၎က ေျပာသည္။

လိပ္ခြံတြင္ ဆန္းၾကယ္ေသာအ၀ါ ေရာင္အစင္းအကြက္မ်ား ပါရွိသည့္ ၾကယ္လိပ္မ်ားအား အလွေမြး တိရစၦာန္အျဖစ္ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားသို႔ တင္ပို႔ ေရာင္းခ်မႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။

"ဇီ၀မ်ဳိးစံုမ်ဳိးကြဲေတြ ေပ်ာက္ကြယ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြမွာ လူေတြရဲ႕ အျပဳအမူေတြက အဓိကပါ၀င္ပါတယ္။ ျမစ္ေခ်ာင္းေတြမွာ ငါးမိုင္းခြဲတာ၊ ဒိုင္နမိုေရွာ့႐ိုက္ၿပီး ငါးဖမ္းတာလိုမ်ဳိး အျပဳအမူေတြေၾကာင့္ လိပ္အပါအ၀င္ တျခားေရသတၱ၀ါေတြ အမ်ားအျပား ေသ ေက်ပ်က္စီးၾကရတယ္"ဟု အထက္ ခ်င္းတြင္းေဒသ တိုက္လိပ္ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရးလုပ္ငန္းတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ဦးေက်ာ္မိုးက ေျပာသည္။ 

"ငါးဖမ္းတာ၊ ေရႊတူးတာ၊ ျမစ္သဲစုပ္တာ၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြ တိုးခ်ဲ႕ လုပ္ကိုင္လာတာေတြေၾကာင့္လိပ္ေတြရဲ႕ က်က္စားရာ ေဒသေတြ ပ်က္စီးလာရတာ၊ လိပ္နဲ႔ လိပ္ဥေတြကို ဖမ္းဆီးစား ေသာက္တာေတြကလည္း လိပ္ေကာင္ေရ က်ဆင္းေစတဲ့ အေၾကာင္း ရင္းေတြပါပဲ"ဟု ဦး၀င္းကိုကိုက ေျပာသည္။

သုေတသန ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားအရ လိပ္မ်ားသည္ လူတို႔မွီခိုေနသည့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ေဂဟစနစ္မ်ား ညီၫြတ္မွ်တေရး အတြက္ မ်ားစြာ အေထာက္အကူျပဳေနသည္ကိုလည္း WCS Myanmar မွ သုေတသနေဆာင္ ရြက္သူတစ္ဦးျဖစ္သူ ေဒၚခင္မ်ဳိးမ်ဳိးက ေျပာသည္။

"ကုန္းလိပ္ဆိုရင္လည္းကုန္းေပၚမွာ ရွိတဲ့အပင္ေတြ၊ အေစ့ေတြကိုစားၿပီး မစင္စြန္႔ၾကတဲ့အခါ အဲဒီအေစ့ေတြကေန ျပန္ၿပီးအပင္ေပါက္ တာမ်ဳိးေတြ ရွိတာကို သုေတသနျပဳလုပ္ေတြ႕ရွိထားပါတယ္။ လူေတြစိုက္စရာမလိုဘဲ ေဒသ သဘာ၀ ေပါက္ပင္ေတြကို ထိန္းသိမ္း ထားႏိုင္ေစၿပီး လူေတြကို တစ္ဖက္တစ္လမ္း အက်ဳိးျပဳေနတာပါ။ ေရလိပ္ဆိုရင္လည္း ေရထဲမွာရွိတဲ့ ေရညႇိေရ ေမွာ္ေတြကို စားသံုးတဲ့ အတြက္ ေရျပင္ သန္႕ရွင္းေရးအတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါတယ္"ဟု ၎က ေျပာသည္။ 

တိုက္လိပ္ႏွင့္ၾကယ္လိပ္မ်ားသည္ ကမၻာ့ရွားပါးလိပ္မ်ဳိးစိတ္ ၂၅ မ်ဳိးတြင္ ပါ၀င္သည့္ ျမန္မာ့မ်ဳိးရင္း လိပ္မ်ားျဖစ္သည္။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွ စတင္ခါ သစ္ေတာ ဦးစီးဌာနေအာက္ရွိ ထမံသီေဘးမဲ့ ေတာႏွင့္ WCS Myanmar တို႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေသာ အထက္ ခ်င္းတြင္းေဒသ တိုက္လိပ္ထိန္းသိမ္း ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း ယခုႏွစ္တြင္ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။

"ဒီအထက္ခ်င္းတြင္းေဒသ ခႏၲီး တစ္၀ိုက္မွာသာ တိုက္လိပ္ေတြမရွိေတာ့ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တိုက္လိပ္ေတြမရွိေတာ့ဘူးလို႔ဆိုရမယ့္ အေျခအေနပါပဲ။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာ ဥဥတဲ့အေျခ အေနေပၚၾကည့္ၿပီး အဲဒီေဒသမွာ လိပ္ အမေကာင္ေရ ၁၀ ေကာင္ေလာက္ရွိ မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းရပါတယ္။ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈေၾကာင့္ လက္ရွိမွာေတာ့ အထက္ခ်င္းတြင္းေဒသမွာ တိုက္လိပ္ ေကာင္ေရ ၃၆၇ ေကာင္၊ ျခံေလွာင္ေမြး စနစ္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ရတနာပံု တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္မွာ ၃၃ ေကာင္ ေလာက္အထိ တိုးပြားလာပါၿပီ"ဟု ၎က ေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေရခ်ဳိေနလိပ္ႏွင့္ ကုန္းလိပ္မ်ဳိးစိတ္ ၂၈ မ်ဳိးႏွင့္ ေရငန္လိပ္ မ်ဳိးစိတ္ ငါးမ်ဳိးရွိသည္။ 

Source : Myamar Times