(မဂၤလာျမန္မာ ေဒါက္တာဖုန္းဝင္းႏွင့္ အင္တာဗ်ဴး)
ခ်င္းမိုင္ (မဇၩိမ) ။ ။ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႔သည္ ကမၻာ့ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ ျဖစ္သည္။ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္အတြက္ ေဆာင္ပုဒ္မွာ “သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထာဝစဥ္ တည္တံ့ေရး သစ္ေတာမ်ားကို ထိန္းသိမ္းေပး” ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ဒီေရေတာမ်ား ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈ၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင့္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးရမႈမ်ား၊ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈေၾကာင့္ ဆိုးက်ဳိးမ်ား သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းမ်ား စသည္တို႔ကို သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ ဒီေရေတာမ်ား ျပန္လည္ စိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ မဂၤလာျမန္မာ အက်ဳိးေဆာင္အဖြဲ႔မွ အမႈေဆာင္ ဒါ႐ိုက္တာ ေဒါက္တာဖုန္းဝင္းကို မဇၩိမသတင္းေထာက္ မ်ဳိးသန္႔ က ေမးျမန္းထားပါသည္။
ဒီလ ၅ ရက္ေန႔က ကမၻာ့ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ဆိုေတာ့ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လုပ္ေနတာ သိပါရေစ။
“ေလာေလာဆယ္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔လုပ္ေနတာ သစ္ပင္စိုက္တာကို အဓိက ဦးစားေပး ေျပာရရင္ က်ေနာ္တို႔က ဒီေရေတာပင္ ၇၀၀,၀၀၀ စိုက္တယ္ အဲဒါေတြက ရန္ကုန္တိုင္းနဲ႔ ဧရာဝတီတိုင္းမွာေပါ့ ဒီပင္လယ္ကမ္းနားေတြမွာေပါ့ ရြာေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ေလာက္ ပါမယ္၊ ဧရာဝတီထဲမွာ တဝက္ေလာက္ စိုက္မယ္ ရန္ကုန္ထဲမွာ တဝက္ေလာက္ စိုက္မယ္”
ဘယ္ၿမိဳ႕နယ္ေတြလဲ ခင္ဗ်ာ့ ဘယ္တုန္းက စလုပ္တာလဲ။
“ဧရာဝတီမွာ ဘုိကေလးၿမိဳ႕နယ္ေပါ့ေနာ္၊ ရန္ကုန္တိုင္းမွာက်ေတာ့ တညင္၊ ေက်ာက္တန္းေပါ့ အဲဒီပင္လယ္ဝဘက္မွာ စိုက္မွာေပါ့၊ က်ေနာ္တို႔ အဲဒါကို မႏွစ္က ႏိုဝင္ဘာေလာက္တည္းက စၿပီးေတာ့ လုပ္တယ္ ဒါေပမယ့္ ဒီႏွစ္ထဲမွာေတာ့ အရွိန္ရလာၿပီေပါ့ေလ ၿပီးေတာ့ မၿပီးေသးဘူး”
နည္းပညာက ဘယ္ကယူပါလဲခင္ဗ်ာ့။
“နည္းပညာကေတာ့ ေမာ္လၿမိဳင္တကၠသိုလ္ရွိတယ္၊ ပုသိမ္တကၠသိုလ္ အဲဒီက ဆရာေတြျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာ ေဆြသြင္တို႔
ေဒါက္တာ စႏၵာထြန္းတို႔ က်ေနာ္တို႔ကို စာအုပ္ေတြလည္း ထုတ္ထားေပးတယ္ အဲဒီစာအုပ္က လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္က ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ထုတ္ထားတာ သူတို႔ အကူအညီနဲ႔လုပ္တယ္”
မ်ဴိးက်ေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္ပါသလဲ။
“မ်ဳိးကေတာ့ အဓိက ဓနိေပါ့၊ ဓနိအသီးကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ နီးစပ္ရာ ေနရာကေနယူတယ္ မ်ဳိးေတြ ေကာင္းေကာင္း ထြက္တဲ့ ရြာေတြလည္း ရွိတယ္ အဲဒီရြာေတြနဲ႔လည္း က်ေနာ္တို႔ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ ရွာတယ္ ပ်ဳိးပင္ေတြလုပ္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စုၿပီးေတာ့ သံုးတာေပါ့”
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီေရေတာ ဧရိယာ ဘယ္ေလာက္ ရွိခဲ့လဲ၊ အခုဘယ္ေလာက္ က်န္ေသးလဲ။
“ဒီေရေတာ ဧရိယာက အခ်က္အလက္ကေတာ့ အတိအက် မရဘူးဗ် ပဲခူး တခ်ဳိ႕ကမ္းေျခေတြမွာ ရွိတယ္၊ မြန္မွာ ရွိတယ္ မြန္ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္နည္းသြားၿပီ တနသၤာရီမွာလည္း ရွိေသးတယ္၊ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္သိတာေတာ့ အခုရွိေနတဲ့ဟာက အရင္ရွိခဲ့တာထက္ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ရွိေတာ့တယ္ အဲဒီလုိဟာေတြကို ၅၀ ရာခိုင္းႏႈန္း ရေအာင္ စိုက္မလား ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ရေအာင္ စုိက္မလား အဲဒီလိုမ်ဳိး လုပ္ရမွာေပါ့”
ဘာေၾကာင့္ ၃၀ ရာႏႈန္းေလာက္ပဲ က်န္ခဲ့တာလဲခင္ဗ်ာ့။
“၁၉၈၀ ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္မွာ ကမၻာ့ဘဏ္ကေန ျမန္မာျပည္ကို လာၿပီးေတာ့ ဒီေရေတာကေန ပုဇြန္ကန္ ျဖစ္ရမယ္ လယ္ကြင္း ျဖစ္ရမယ္ ဒါမွ သားငါးေပါမယ္ ဆန္စပါး ဖူလံုမယ္ဆိုတဲ့ စီမံကိန္း လုပ္ခဲ့ဖူးတယ္၊ အဲဒါလြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၃ဝ ေလာက္ သူတို႔ရဲ႕ ယူဆခ်က္ေပါ့ေလ အဲဒါကို အေကာင္အထည္ ေဖၚရင္းနဲ႔ ၁၉၈၈ ေရာက္ေတာ့ ကမၻာ့ဘဏ္က ရပ္ၿပီးေတာ့ ျပန္သြားေကာ ျပန္သြားၿပီး သံုးေလးႏွစ္ေလာက္ေနေတာ့ သူတို႔က ဘာျဖစ္လဲဆိုေတာ့ ဒီေရေတာေတြ ဒီလို ဆက္ခုတ္ေနလို႔ရွိရင္ ဆိုင္ကလုန္းျဖစ္မယ္ ဆူနာမီျဖစ္မယ္ လူေတြေသမယ္ဆိုတာ သြားေတြ႔သြားတယ္
ေတြ႔ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အယူအဆကို ျပင္လိုက္တယ္”
၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ နာဂစ္ေၾကာင့္လည္း ဒီေရေတာေတြ ဆံု႐ႈံးခဲ့တယ္လို႔ သိပါတယ္ အခု အဲဒီေဒသရဲ႕ အေျခအေနကေကာ။
“တကယ္ေတာ့ နာဂစ္ မတိုင္ခင္တည္းက ဒီေရေတာေတြက မရွိေတာ့တာ ဥပမာ မိန္းမလွကၽြန္းေပါ့ မိန္းမလွကၽြန္းဆိုရင္ သြားၾကည့္ရင္ ကမ္းေဘးနားမွာပဲ အပင္ရွိတာ အလယ္မွာ မရွိဘူး က်ေနာ္တို႔ အဲဒီတုန္းက ရဟတ္ယာဥ္နဲ႔လည္း သြားၾကည့္တယ္ ဓာတ္ပံုေတြလည္း အေသခ်ာ ႐ိုက္ထားတယ္၊ သြားၾကည့္ရင္ သေဘၤာနဲ႔ သြားရင္ သိပ္မသိသာဘူး သေဘၤာ ရပ္ၿပီးေတာ့ ကုန္းေပၚတက္ၾကည့္ရင္ အပင္က မရွိေတာ့ဘူး အလယ္မွာ ခ်ံဳပုတ္ပဲ ရွိတယ္ ဆိုေတာ့ အဲဒါေတြက အရင္တုန္းက အခ်ိန္အၾကာႀကီး မီးေသြးဖုတ္ ေရာင္းလာတဲ့ ျပႆနာေပါ့ သစ္ခုတ္ေရာင္းလာတဲ့ ျပႆနာေၾကာင့္ ျဖစ္တာေပါ့၊ က်ေနာ္တို႔ အခုလုပ္တဲ့အခါမွာ မီးေသြးေတြ အလြန္အကၽြံ ဖုတ္မေရာင္းဖို႔လည္း လိုေသးတယ္ေလ မဟုတ္ရင္ ကုန္မွာပဲေလ အဲဒီ မီးေသြးကို အစားထိုးႏိုင္ဖို႔ လည္းလိုတယ္”
ဒီလိုသဘာဝ ေဘးအႏၲရာယ္ေတြအျပင္ တျခားဘာေတြက ဒီေရေတာေတြကို ဆံုး႐ႈံးေစလဲ။
“တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ဒီပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးက ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္လို႔ လူေတြ က်န္းမာေရး ထိခိုက္တာေကာ၊ ေသာက္ေရေတြ ရွားပါးမႈေကာ ေနာက္တခုက စားနပ္ရိကၡာ ဖူလံုဖုိ႔အတြက္ သစ္ေတာေတြကို ခုတ္ၿပီးေတာ့ လယ္စိုက္တဲ့ ဟာမ်ဳိးေတြ မလုပ္ေအာင္လည္း ထိန္းရမယ္၊ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးကေတာ့ ဘက္ေပါင္းစံုက လုပ္ရမယ္”
ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းေတြေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္တယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္ ဒီအေပၚမွာေကာ ဆရာ့အျမင္ ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။
“ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းေတြလုပ္ရင္ ပ်က္စီးသြားမယ့္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ကိစၥ လူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္မယ့္ကိစၥ စက္႐ံုေတြ တည္ေထာင္လို႔ ျဖစ္လာမယ့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မႈေတြ ဒါေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ ဂ႐ုစိုက္ရမယ္”
ဆည္ေတြ ေဆာက္တာေၾကာင့္လည္း သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ထိခိုက္တယ္လို႔ ေဝဖန္မႈေတြ ရွိပါတယ္ အဲဒီအေပၚမွာေကာ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။
“အခုန ေျပာတဲ့ ျမစ္ထဲမွာ ေရနည္းလာတဲ့ ျပႆနာဟာ ေရကာတာေတြ ေဆာက္လို႔ ျဖစ္တဲ့ ျပႆနာ ပါသလို တကယ္တမ္းက်ေတာ့ တကယ့္ ေရနည္းေဒသေတြမွာရွိတဲ့ သစ္ေတာေတြ ျပဳန္းတီးလို႔လည္းပါတယ္ အဲဒီသစ္ေတာေတြ ျပဳန္းတီးေတာ့ သစ္ပင္ေတြမရွိရင္ ေရကနည္းတယ္ ေရနည္းတဲ့အတြက္ ျမစ္ေတြ
ေခ်ာင္းေတြကလည္း ေရနည္းတာ ပါတယ္ သစ္ေတာမရွိေတာ့ ျမစ္ေတြထဲကို ႏႈန္းေတြဆင္းတယ္ အဲဒီေတာ့ ေခ်ာင္းေတြေကာတာလည္း ျပႆနာ တခုပဲ”
အင္းေလးကန္ ေရခန္းတဲ့ကိစၥမွာလည္း အစိုးရလည္း လုပ္ေနတယ္ေပါ့ ဒါေပမယ့္ ေအာင္ျမင္မႈ မရဘူးလို႔ ေဝဖန္ၾကပါတယ္ ဒီအေပၚမွာေကာ။
“အင္းေလးက ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ေလာက္ကစၿပီးေတာ့ UNDP (ကုလသမဂၢ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အစီအစဥ္) နဲ႔ သစ္ေတာဌာနက လုပ္တာပဲ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ျမင္တာက ေဒသခံေတြ မပါဘူးေပါ့၊ ေဒသခံေတြ မပါတဲ့အတြက္
ေအာင္ျမင္သင့္သေလာက္ မေအာင္ျမင္ဘူးေပါ့ နည္းပညာပိုင္းလည္း လိုအပ္တယ္ေပါ့ေလ၊ NGO ေတြေကာ အစိုးရဌာနေတြေကာ ေဒသခံေတြေကာ ေပါင္းၿပီးလုပ္မွ ေကာင္းမယ္”
သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းဖို႔အတြက္ ဘယ္သူ႔မွာ အဓိက တာဝန္ရွိပါသလဲ။
“သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းဖို႔ကေတာ့ လူတိုင္းမွာ တာဝန္ရွိတာေပါ့ NGO ေတြမွာလည္း တာဝန္ရွိတယ္ ရပ္ရြာလူထုေတြမွာလည္း တာဝန္ရွိတယ္ အစိုးရမွာလည္း တာဝန္ရွိတယ္၊ သူ႔အပိုင္းနဲ႔ သူေပါ့ အစိုးရကေတာ့ ပိုေကာင္းတဲ့ ေပၚလစီေတြ မူဝါဒေတြ ခ်ေပးဖို႔ သူ႔မွာတာဝန္ရွိတာေပါ့ NGO ေတြကလည္း အစိုးရက မွန္ကန္တဲ့ မူဝါဒေတြ ခ်မွတ္ဖို႔အတြက္ ရပ္ရြာလူထုက မေျပာႏုိင္တဲ့အတြက္ ရပ္ရြာလူထုရဲ႕ သေဘာထားေတြကို က်ေနာ္တို႔က ေမးရမယ္ ရပ္ရြာလူထုရဲ႕ သေဘာထားကို ေပၚလစီ ခ်မွတ္တဲ့ အစိုးရဆီကို က်ေနာ္တို႔က ပို႔ရမယ္ ေနာက္တခုက ပညာရွင္ေတြ တည္ထြင္ထားတဲ့ နည္းပညာေတြကို လူထုေတြဆီ ေရာက္ေအာင္ ပို႔ရမယ္”
Source :
Mizzima Burmese
